Totaal hedenlands

Samenvatting

Behalve het begrip 'turbotaal' introduceerde Jan Kuitenbrouwer in zijn gelijknamige bestseller (1987) ook de term 'Hedenlands'. Is turbotaal vooral bedoeld om indruk te maken op je omgeving, Hedenlands omvat alle vormen van eigentijds taalgebruik, ook de dingen waar we ons niet bewust van zijn. 'Vet goed' is turbotaal, 'kwalitatief goed' is Hedenlands. Bijna twintig jaar nu brengt Kuitenbrouwer verslag van het taalfront. Het taalgebruik van de zakenwereld, de kunstscene, het NOS-Journaal, de jaarlijkse Troonrede en de wekelijkse Blokker-folder; Kuitenbrouwer gaat ze te lijf zoals alleen hij dat kan: nieuwsgierig, vrolijk maar zonder genade. Behalve 'turbotaal' en de 'afko'(inmiddels opgenomen in Van Dale) introduceerde hij begrippen als 'oubotaal', 'makelspraak' en 'nederdutch'. Hij signaleerde trends als de 'gabbercorrectie' ('Terwijl jij in Barijs zit breekt de Void je zeef open'), 'de veronning' ('wij hebben schittoronde prijzon gewonnen') en het 'patchworkspreken'('zinvolheid'in plaats van zin). Hij was de eerste die de spraakkunst van Johan Cruijff boekstaafde, de taal van Van Gaal in kaart bracht, constateerde dat koningin Beatrix ook turbotaal spreekt, oneliners van Pim Fotuyn verzamelde en de opmerkelijke spreektrant van Jan Peter Balkenende vastlegde. Uit zijn boeken en de honderden stukken die hij schreef, grotendeels nooit eerder gebundels materiaal uit onder andere de Volkskrant, HP/De Tijd en NRC Handelsblad, is het beste in Totaal Hedenlands verzameld. Twintig jaar taaltrends, Kuitenbrouwer, de meest gelezen taalchroniqueur van Nederland, observeert ze met flair, humor en een onnavolgbaar taalgevoel.